Plastic Surgery Camp oktober 2013 (Nigeria)

Verslag van Eddy Verschuur.

Teamleden:
Plastisch chirurg en teamleider Cees Spronk
Plastisch chirurg Eddy Verschuur
Plastisch chirurg i.o. Marijn Huijing
Operatieassistent Annet Brouwer-Kerssies
Operatieassistent Femke Annema
Anesthesioloog Allard Reijnvaan
Anesthesieassistent Geke Hoekstra
Technicus Rob Verschuur

Ziekenhuis COCIN Hospital and Rehabilitation Centre, Mangu.

Een bijzondere missie

Het team

Anders dan andere keren was dit de eerste missie van dit jaar. Door te veel onrust in Nigeria, begin dit jaar werd de maart-missie geannuleerd en was dit de enige missie naar Mangu in 2013. Wel werd er een bijzonder team samengesteld. Het team bestaande uit een gebruikelijke delegatie van het Medisch Centrum Leeuwarden (Cees Spronk, Eddy Verschuur, Annet Brouwer, Femke Annema en Geke Hoekstra) werd namelijk versterkt door een plastisch
chirurg i.o. uit het UMC Groningen (Marijn Huijing) en een kinderanesthesioloog uit het UMC Utrecht (Allard Reijnvaan). Als extra versterking werd dit keer (bij uitzondering) ook een technicus/elektricien (Rob Verschuur) toegevoegd aan het team. Neeltje Spronk was mee voor de Stichting Faridpur.

Het ziekenhuis

Het COCIN Hospital & Rehabilitation Centre staat enkele kilometers buiten de stad Mangu, een relatief kleine stad in centraal Nigeria. Via Cees Spronk, die hier als lepra-arts gewerkt heeft, zijn wij betrokken geraakt bij dit ziekenhuis. Het ziekenhuis heeft enkele doktoren en fysiotherapeuten in dienst en vervult ook een opleidende rol. Op het terrein zijn een revalidatie centrum, een school voor gehandicapten en een verloskundige kliniek aanwezig.
Bijzonder aan deze missie was dat we tijdens ons verblijf het nieuwe operatiecomplex mochten openen. Het is geen toeval dat de opening tijdens deze missie was, want de bouw werd mogelijk gemaakt door inspanningen van de familie Spronk en Stichting Faridpur.
Met 2 grote operatiekamers, een recovery en gescheiden vieze en schone ruimtes kan het COCIN Hospital weer vele jaren vooruit.

Screening

Na op zondag te zijn aangekomen in ons verblijf, werd de maandag besteed aan screening van de patiënten. Het annuleren van de missie in maart maakte de hoeveelheid patiënten bij aankomst op de poli tot een indrukwekkend aantal. Toch is elke keer weer bijzonder om te zien hoe de vele patiënten geduldig hun beurt afwachten met de hoop geopereerd te kunnen worden. Er werd een grote variëteit in aandoeningen gezien, al bestond het grootste deel uit brandwondcontracturen. Opvallend was het groeiende aantal genitale afwijkingen. Iets waar we geen verklaring voor hebben en wat we ook niet goed kunnen behandelen. We zullen in de toekomst op zoek moeten naar iemand die hier ervaring mee heeft om ook deze patiënten goed te kunnen helpen. Na beoordeling van het probleem, inschatten van de OK-duur en check door de anesthesioloog, werden de patiënten ingepland voor de komende twee weken.

Voorbereiding

We wisten dat we het nieuwe OK-complex gingen openen, maar dat we er nog niet in zouden gaan opereren. Alle nieuw aangeschafte apparatuur was nog onderweg per container. Het was helaas niet gelukt dit op tijd in Mangu te krijgen. Voorbereiding op de operaties vond dus nog plaats in de oude (vertrouwde) OK. Annet, Femke en Geke ordenden alle meegenomen spullen en Rob kon zich uitleven op allerlei apparaten welke in de loop der jaren de geest hadden gegeven en door lokale elektriciens niet meer gemaakt konden worden. Aan het einde van de dag hadden we weer beschikking over 2 werkende diathermie-apparaten, een werkend anesthesie apparaat en…. airco!!

Opereren

Dinsdag werd gestart met opereren, zoals gewoonlijk even wennen aan elkaar en de situatie. Met name voor Allard was het een spannende dag, uit de veilige omgeving van het UMC Utrecht, met beperkte middelen toch veilig anesthesie geven. De extra meegenomen anesthesieapparatuur kwam goed van pas om zowel patiënt als anesthesioloog een veilig gevoel te geven. De aanwezige expertise op het gebied van de kinderanesthesie kwam goed van pas, zeker gezien het feit dat Nigeriaanse kinderen een stuk kleiner zijn dan West-Europese.

De sfeer op de OK was buitengewoon goed te noemen, mede door de hulp van de lokale operatieassistenten. Vaak werkten we lang door en door onze aanwezigheid werden andere ingrepen vaak nog daarna gedaan, wat de werkdag voor hen nog langer maakte, toch geen onvertogen woord. De operatie dagen rijgen zich aaneen en voor we het weten zijn de twee weken voorbij. Uiteindelijk hebben we 98 patiënten geopereerd. Ook dit keer werd er voor elke patiënt een bijdrage geleverd door Stichting Faridpur, zodat alle patiënten vrijwel kosteloos geopereerd konden worden.

Niet medische hulp

Bij voorgaande missies werd duidelijk dat de aanwezige technici onvoldoende kennis hebben van de, met veel moeite verkregen, medische apparatuur. De schommelingen in het elektriciteitsnet zijn funest voor gevoelige medische apparaten. Bij mijn vorige missie had ik geopperd dat mijn broer deze apparaten waarschijnlijk wel kan repareren. Nu het nieuwe OK complex gereed is, inclusief noodstroom netwerk, kwam daadwerkelijk de vraag of Rob mee
wilde om alles te checken en indien mogelijk te repareren.

Vanaf dag 1 hebben lokale techneuten verlekkerd gekeken naar de grote koffer vol gereedschap waarmee het ene na het andere apparaat gemaakt werd. Onder zijn begeleiding werden zij geprikkeld te achterhalen waarom een apparaat niet meer functioneert en werd met behulp van de grote koffer het apparaat weer gemaakt. De aanwezigheid van Rob ging als een lopend vuurtje over het ziekenhuis terrein. Uiteindelijk heeft hij ook de autoclaaf en de
operatiemicroscoop van de oogartsen weer weten te maken. Zo zie je maar weer, je hoeft niet perse iets medisch te doen om je daar toch nuttig te kunnen maken.

Toekomst

Net voor vertrek uit Nederland van het team werd door het Medisch Centrum Leeuwarden nog een 5-tal laptops geschonken, welke gelijk zijn meegenomen en zullen worden ingezet op de school voor gehandicapten aldaar. Plannen voor een brandwondencentrum zijn reeds in een ver gevorderd stadium. Zodra het nieuwe OK-complex in gebruik wordt genomen, zal het oude complex worden omgebouwd tot brandwonden centrum. Niet alleen om te opereren, maar ook voor voorlichting en preventie. Voorkomen is beter dan genezen…

Eddy Verschuur
Groningen: december 2013